Loading...

Plac Nowy i okrąglak

Kazimierz ()

Plac Nowy i okrąglak (MW) – Centrum krakowskiego Kazimierza, Plac Nowy, zwany dawniej potocznie Żydem albo Placem Żydowskim. Miejsce tętniące życiem, pełne krakusów i turystów. Niektórzy przyjeżdżają tu z bardzo daleka, aby spróbować (podobno) najlepszych zapiekanek w Polsce. Jeśli zaś znalazłby się ktoś, kto tego przysmaku Kazimierza nie szanuje, zawsze może się udać do jednej z licznych restauracji tej modnej i drogiej obecnie dzielnicy. Poza punktami gastronomicznymi na placu urzędują liczne kramy, gdzie swoje towary oferują sprzedawcy biżuterii, staroci, pamiątek poprzednich ustrojów i okupantów, bibelotów, militariów, znaków drogowych, tablic, płyt winylowych i książek. Na placu można się też ubrać od stóp do głów, gdyż od lat co niedziela sprzedaje się tu odzież. W latach 90. XX w. z modą z „żyda” konkurować mogła jedynie podgórska „tandeta”. Od czasów międzywojennych do dnia dzisiejszego Plac Nowy pozostaje także miejscem sprzedaży warzyw i owoców, pełniąc nadal funkcję placu targowego.

Obecny wygląd Placu Nowego został ukształtowany w XIX w. Wtedy to uporządkowano istniejący od XVI stulecia zespół zabudowań i uliczek nazywany Libuszhof. W 1608 r.teren obecnego placu został włączony do „Miasta Żydowskiego”, autonomicznej żydowskiej enklawy, jako area nova judaeorum. Stąd też prawdopodobnie wywodzi się stosowana od lat 60. XIX w. nazwa placu – Plac Nowy. Otaczające go budynki powstawały od lat 70. XIX w. do lat 20. XX w. Centrum placu stanowi powstały w 1900 r. budynek handlowy na planie dwunastoboku, zaprojektowany przez Jana Rzymkowskiego. Jego kształt przypomina okrąg, stąd nazwa Okrąglak. Część pomieszczeń od samego początku pełniła funkcję rytualnej rzeźni drobiu. W okresie międzywojennym przestały one wystarczać, wobec czego społeczność żydowska podjęła decyzję o wybudowaniu nowej rzeźni. Z powodu braku funduszy w 1927 r. zapadła decyzja o jej budowie wewnątrz dziedzińca starego budynku. Autorem projektu nowej rzeźni, dostosowanej do ówczesnych warunków, został Józef Weinberger. Powstała ona wewnątrz starego budynku, tworząc to, co znamy dzisiaj jako Okrąglak. Uroczyste otwarcie nastąpiło 2 stycznia 1928 r. W czasie okupacji rzeźnia została zlikwidowana przez Niemców, a budynek zamknięto. W okresie PRL Okrąglak pełnił funkcję targową, którą zachował do dziś.