Nowa Huta

Nowa Huta – XVIII Dzielnica Krakowa, w skład której weszło wiele dawnych wsi podkrakowskich – w tym niektóre o długiej i bogatej historii, m.in. Mogiła czy Pleszów – stanowiła początkowo odrębne miasto. Pierwsza wzmianka o Pleszowie pochodzi z początków XIV w., na przestrzeni wieków wielokrotnie zmieniał on właścicieli. Do ich grona należeli m.in. Kirchmayerowie, którzy wybudowali w Pleszowie murowany dwór. W 1949 r. na terenie Pleszowa rozpoczęto budowę kombinatu metalurgicznego Huty im. Lenina, następnie przemianowanej na Hutę im. T. Sendzimira, oraz osiedla baraków dla robotników pracujących przy budowie Huty. Mogiła, kolejna z wsi wchodzących obecnie w skład XVIII Dzielnicy, od XIII w. stanowiła własność opactwa cysterskiego. Do dzisiaj na terenie Mogiły można podziwiać zachowane zabudowania średniowiecznego opactwa oraz kościół św. Bartłomieja, najstarszą i najlepiej zachowaną drewnianą świątynię w Krakowie, pochodzącą z XV w. Budowa Nowej Huty, głównie na terenie Mogiły i Pleszowa, rozpoczęła się w 1949 r. od ustalenia lokalizacji planowanego ośrodka i budowy osiedli mieszkaniowych, z interesującym rozwiązaniem w postaci placu Centralnego. Głównym projektantem nowego miasta był Tadeusz Ptaszycki. Niedługo potem okoliczne wsie zostały włączone w skład Huty, która w 1951 r. stała się kolejną z dzielnic miasta Krakowa, choć jeszcze przez długi czas przez wielu była uznawana za odrębne miasto. Rozmach założeń urbanistycznych czyni ją jednym z najlepszych przykładów architektury socrealizmu. Co roku do Nowej Huty przybywa wielu turystów z kraju i ze świata ze względu na jej barwną historię oraz fakt, iż jest unikatowym przykładem miasta socjalistycznego, zaprojektowanego od podstaw.