Płaszów

Płaszów – Obecnie część XIII dzielnicy Podgórze, wcześniej samodzielna miejscowość. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1254 r., była wsią rycerską, klasztorną, a od czasów Władysława Jagiełły – królewską. Po pierwszym rozbiorze znalazła się w granicach Austrii. W 1855 r. wieś została przecięta linią kolejową Kraków–Lwów, a 1884 r. otwarto w Płaszowie stację kolejową, co sprzyjało rozwojowi przemysłu, przeobrażając wkrótce wiejski charakter w bardziej industrialny. W 1912 r. Płaszów włączono do Krakowa. 30 października 1918 r. dworzec Płaszowski został wyzwolony jako pierwszy obiekt przez por. Antoniego Stawarza i pełniących tam służbę Polaków. Do akcji przyłączali się także okoliczni kolejarze. Następnego dnia na czele polskich żołnierzy por. Stawarz ruszył wyzwolić resztę Krakowa. W okresie międzywojennym Płaszów rozwijał się jako przemysłowe przedmieście. W 1928 r. powstała, działająca do dziś, Krakowska Fabryka Kabli, zwana popularnie „Kablem”. Zakład ten przez dekady dawał zatrudnienie okolicznym mieszkańcom, jego imię nosi stadion i Osiedle Kablowskie. Po wojnie na terenie Płaszowa zlokalizowano wiele przedsiębiorstw, magazynów i baz transportowo-remontowych. Obecnie ich zabudowania są wyburzane, ustępując miejsca biurowcom i osiedlom mieszkaniowym.

Współcześnie Płaszów znany jest przede wszystkim z dworca kolejowego Kraków-Płaszów – drugiego najważniejszego dworca Krakowa, Centrum Handlowego Tandeta oraz dawnego hitlerowskiego obozu koncentracyjnego KL Plaszow. Nad terenem obozu oraz rejonem Płaszowa dominuje masywna betonowa bryła Pomnika Ofiar Faszyzmu, zwróconego frontem w kierunku ul. Kamieńskiego, miejsce licznie odwiedzane przez turystów. Niedaleko znajduje się także kamieniołom Liban. Po drugiej stronie torów kolejowych i fabryki kabli znajduje się jeden z największych zbiorników wodnych Krakowa – Zalew Bagry. W okresie letnich upałów przyciąga on tłumnie spragnionych ochłody mieszkańców oraz amatorów sportów wodnych. Dojazd do zalewu znacząco ułatwia komunikacja miejska, która na terenie Płaszowa w ostatnich latach została mocno rozbudowana. Widocznym symbolem tych działań jest estakada tramwajowa nad torami dworca płaszowskiego, tuż obok fabryki „Kabel”.