Prądnik Czerwony

Prądnik Czerwony – III Dzielnica Krakowa, w skład której wchodzi kilka dawnych wsi podkrakowskich, m.in. takich jak Rakowice, Olsza i Prądnik Czerwony. Wieś, od której dzielnica wzięła nazwę, po raz pierwszy wzmiankowana była już na początku XII w. jako jedno z dóbr należących do klasztoru w Tyńcu. Prądnik Czerwony nazywany był także Prądnikiem Wielkim, w odróżnieniu od Prądnika Białego, który znajdował się w okolicach dzisiejszej al. 29 Listopada. Od XV w. na terenie Prądnika zaczęły powstawać folwarki krakowskich klasztorów, m.in. franciszkanów, dominikanów i karmelitów. W kolejnym stuleciu swojedwory wznosiły tam rody szlacheckie, np. Potockich i Cellarich. Miejscowość ucierpiała znacznie podczas wojny o koronę polską w 1587 r. między Maksymilianem Habsburgiem a wojskami Jana Zamoyskiego, popierającego Zygmunta III Wazę. W XIX w. na terenie wsi wzniesiono wiele elementów fortyfikacyjnych Twierdzy Kraków. Rakowice z kolei były wsią królewską, korzeniami sięgającą średniowiecza. W XV w. na ich terenie zbudowany został dwór królewski oraz wzniesiony został młyn, zwany rakowickim. Pierwsza wzmianka o Olszy, pierwotnie będącej częścią Prądnika, pochodzi natomiast z XVII w. Rakowice, Olsza oraz Prądnik Czerwony zostały włączone w granice miasta Krakowa w 1941 r. w czasie okupacji niemieckiej.

Do grona najważniejszych zabytków zlokalizowanych na obszarze Prądnika Czerwonego należy dwór w Olszy, znajdujący się w posiadaniu rodziny Potockich, wzniesiony przez karmelitów w XVIII w., a następnie przebudowany w XIX w. w stylu klasycystycznym, oraz dworek ,,Pocieszka”, którego korzenie sięgają renesansowego pałacu braci Cellarich. Bywali w nim nawet królowie Polski – Władysław IV oraz Jan Kazimierz. Po zniszczeniu przez Szwedów został odbudowany, a następnie przebudowano go na początku XX w. Odwiedzając III Dzielnicę, można zobaczyć także pozostałości po dawnym folwarku dominikańskim oraz kapliczkę poświęconą św. Janowi Chrzcicielowi, datowaną na połowę XVII w.