Krowodrza

Krowodrza – obecna V Dzielnica miasta Krakowa rozciągająca się od parku Jordana po ulicę Piastowską oraz aleje Mickiewicza i Słowackiego znajduje się na terenie dawnych wsi podkrakowskich, przysiółków i pól uprawnych. Jedną z nich była Krowodrza, od której dzielnica przyjęła nazwę. Wieś ta jeszcze na początku XX w. znajdowała się poza obszarem miasta. W średniowieczu stanowiła m.in. uposażenie zakonu duchaków, osadzonych na Białym Prądniku przez biskupa krakowskiego Iwo Odrowąża, a u progu XIX w. stała się własnością szpitala św. Łazarza. Tragiczna dla Krowodrzy okazała się walka o koronę polską w 1587 r. między Maksymilianem Habsburgiem a Janem Zamoyskim, stojącym po stronie Zygmunta III Wazy, gdyż wieś została w tym czasie spalona.

Duże znaczenie dla rozwoju obecnej V Dzielnicy miał koniec XIX w. i początek XX, kiedy to przeprowadzono wiele udanych inwestycji mających na celu uprzemysłowienie tych terenów, jak chociażby wybudowanie odlewni żelaza. Wtedy też założony został szpital wojskowy przy ul. Wrocławskiej i czynny do dziś towarowy dworzec kolejowy. Krowodrza wraz z pobliskimi wsiami, takimi jak Czarna Wieś, Nowa Wieś i Łobzów, została włączona do miasta Krakowa w 1910 r., w wyniku poszerzania jego granic za prezydentury Juliusza Lea.

Dwudziestolecie międzywojenne przyniosło dalsze uprzemysłowienie oraz rozwój zabudowy wielkomiejskiej. Mimo to jeszcze po drugiej wojnie światowej Krowodrza była miejscem znanym z ogrodnictwa: hodowli kwiatów i warzyw. Wśród atrakcji znajdujących się na terenie V Dzielnicy nie sposób pominąć pałacu królewskiego w Łobzowie, pochodzącego z XIV w., należącego obecnie do Politechniki Krakowskiej, siedziby Radia Kraków, Gmachu Głównego Muzeum Narodowego oraz Biblioteki Jagiellońskiej. Na obszarze Krowodrzy siedziby mają ponadto uczelnie krakowskie: Akademia Górniczo-Hutnicza oraz Uniwersytet Rolniczy.