Prądnik Biały

Prądnik Biały – IV Dzielnica Krakowa, w skład której wchodzi kilka dawnych podkrakowskich wsi o charakterze rolniczym, spośród których najstarszą i największą był Prądnik Biały, zwany także Małym, wywodzący swą nazwę od rzeki Prądnik, podobnie jak Prądnik Czerwony. Prądnik od czasów wczesnego średniowiecza należał do dóbr biskupów krakowskich. W XIII w. ówczesny biskup Iwo Odrowąż przekazał go Zakonowi Kanoników Ducha Świętego de Saxia, zwanemu potocznie zakonem duchaków, który został tam osadzony. Duchacy po przeniesieniu klasztoru do Krakowa zatrzymali grunty na terenie Prądnika i okolicznych miejscowości jako swoje uposażenie. W XIV i XV nastąpił duży rozwój Prądnika, zakładane były m.in. folwarki, młyny, kuźnie, browar, a także papiernia. W XVI w. na terenie wsi powstała rezydencja podmiejska biskupów krakowskich, w której gościli wybitni przedstawiciele renesansu, m.in. Jan Kochanowski i Łukasz Górnicki. Dwór wielokrotnie ulegał zniszczeniom, aż w XIX w. na jego miejscu wybudowano dworek, który przetrwał do naszych czasów i stanowi siedzibę Centrum Kultury Dworek Białoprądnicki. Kilka kolejnych wsi wchodzących w skład obecnej IV Dzielnicy, Tonie, Górka Narodowa i Witkowice, stanowiły w średniowieczu część dóbr kapituły krakowskiej. Na terenie Witkowic w 1918 r. założony został – z inicjatywy komitetu na czele z biskupem krakowskim Adamem Sapiehą – szpital dla dzieci, którego zabudowania spłonęły niespełna 10 lat później, a odbudowany funkcjonuje obecnie jako Wojewódzki Szpital Okulistyczny. Wsie wchodzące dzisiaj w skład IV Dzielnicy zostały włączone do Krakowa w 1941 r. Pośród interesujących miejsc zlokalizowanych na terenie dzielnicy na uwagę zasługuje m.in. neorenesansowy pałac Fischerów w Bronowicach Wielkich, fort pancerny 43a ,,Podchruście”, stanowiący jeden z fortów Twierdzy Kraków, oraz Instytut Fizyki Jądrowej Polskiej Akademii Nauk.